تعاون و رفاه اجتماعی

در تعریف از خدمات اجتماعی پرداختیم به اینکه خدمات اجتماعی فعالیتهایی از قبل تعیین و تنظیم شده با هدف کمک به فرد و محیط اجتماعی دارد. تا بتواند یک سازگاری متقابل بین فرد و اجتماع برقرار نماید.

انگیزه اساسی در خدمات اجتماعی کمک و همدلی انسان نسبت به کسانی است که دچار تکناهای مختلف باشند. خدمات اجتماعی امروزه غالبا توسط افراد متخصصی که « مددکار اجتماعی» نامیده می شوند صورت می گیرد.

روش ها و شیوه های نظر وعمل مددکاران اجتماعی عبارت اند از :

الف ) روش موردی : یاری بخشیدن محققانه ولی انفرادی به افراد نیازمند

ب) روش گروهی - جمعی : تماس مستمر، با گروهی که دارای روابط درونی و متقابل می باشند ونیازهای فردی وگروهی آنها از طریق فعالیت های گروهی تامین می شود در این بعد مددکار هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی با مدد جو ارتباط برقرار می نماید و نسبت به حل مسائل نظیر رفتارهای غیر عاطفی در محیط شهر به فعالیت می پردازد.

پ) کار سازمانی و برنامه ریزی شده : آنان در سطح وسیع تر به حل مشکلات و معضلات و رفع تنگناهای مادی و معنوی اعضای جامعه می پردازند و در عین حال ضمن بررسی ریشه های مشکلات به کمک تشکیلات ذی ربط در صدد رفع اساسی آن بر می آیند و در نیز در طریق پیشگیری از مسائل مزبور اقدامات لازم به عمل می آورند.

حمایت اجتماعی:

به منظور تحقق عدالت اجتماعی است و عدالت اجتماعی با تامین اجتماعی ارتباط تنگاتنگ دارد. یکی از جنبه های فراهم اوردن و توسعه حمایت اجتماعی، بیمه های اجتماعی است و عمومیت دادن بیمه های اجتماعی به نوبه خود شالوده های عدالت اجتماعی را تحکیم می بخشد.

بیمه:

یکی از اشکال رایج تامین و حمایت اجتماعی بیمه است که انواع گوناگونی دارد مانند: بیمه اجتماعی ، بیمه بیکاری ، بیمه از کارافتادگی ، بیمه عمر ، بیمه سلامت

توجه به امر بیمه ناشی از سه مسئله صورت گرفت:

- ساختارهای نامطلوب اقتصادی و در نتیج کارکردهای منفی آنها به ویژه نسبت به روابط انسانی و تامین اجتماعی

- فزون طلبی مسئولان واحدهای تولیدی و تجاری

- اختلال در تعادل و توازن رشد و توسعه اقتصادی و عدم توجه به هماهنگی امور انسانی و اجتماعی با مباحث اقتصادی

در ایران راجع به  اصطلاح «بیمه» در فرهنگستان چنین آمده است:

هنگای که واژه بیم را با هاء غیر ملفوظ بیاورین مفهوم آن معادل مفهوم بیمه می شود. اما سالها قبل از فرهنگستان واژه بیمه کاربرد داشت.

وقتی کمپانی رویال شاخه از از نمایندگی بیمه هندوستان را درایران دایر کرد که قبل از آن ، ساکنان شبه قاره هند کلمه « بیما» را معادل «بیمه» برگزیده بودند و درایران نیز واژه «بیما» و «بیمه» متداول گردید.

اصطلاح بیمه از لحاظ حقوقی قراردادی است بین دو شخص یکی بیمه گر - بیمه گزار ، بیمه گر تعهد می کند در قبال دریافت مبلغی به نام حق بیمه خسارات وارد بر بیمه گزار را جبران نماید.

تعریف بیمه (مطابق ماده اول قانون بیمه مصوب 1315 ش ):

بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند در ازای دریافت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران کند یا وجه معینی بپردازد.

متعهد را بیمه گر و طرف تعهد را بیمه گزار می گویند. وجهی را که بیمه گذار می پردازد « حق بیمه » و آنچه را که بیمه می شود « موضوع بیمه » نامند.

سابقه پیدایش تأمین و رفاه اجتماعی:

شواهدی از بیمه در طول تاریخ وجود دارد:

از جمله در مجمع القوانین حمورابی نشانه هایی از بیمه قید شده است. حضرت علی (ع) در دستورالعملی به مالک اشتر نخعی فرمود:

« سهمی از بیت المال و سهمی از خلافت را برای از کارافتادگی در شهر و آبادی معین کن ، چون این مال و دارایی « بیت المال» در نزد دولت امانت است. عمل دولت عبارت است از حمایت مردم و رفع نیازمندی های آنان »  

 اولین اداره بیمه در فرانسه در سال 1878 م و سپس در هلند ،ایتالیا ،آلمان ،  اطریش ، دانمارک و نروژ ایجاد گردید.

در 158 سال پیش از این ، اولین شرکت تعاونی بیمه احشام ( پس از بیمه تامین و رفاه اجتماعی) در دانمارک تشکیل شد.

سابقه و تاریخچه رفاه و خدمات اجتماعی:

مسئله رفاه و خدمات اجتماعی، در طی تاریخ، تقریبا سه مرحله را پشت سر گذاشت:

1- مرحله زندگی ساده قبیله ای و روستایی که در آن روابط احساسی و عاطفی خویشاوندی و همسایگی اسباب پیوند اعضای جامعه بود و همه نیازهای افراد در درون خانواده وسیع، قبیله ، روستا و ایل حل و فصل می گردید.

از جمله مسئولیت و سرپرستی ناتوانان، نیازمندان از جمله زنان بیوه، سالخورده، فرزندان یتیم و ... غالبا در حیطه اداره خانواده وسیع و گسترده بود که هنوز هم در بسیاری از جامعه های نسبتا ابتدایی و قبیله ای کم و بیش رواج دارد.

افلاطون ( 322- 384 ق. م) می گفت: انسان خوی اجتماعی دارد. ارسطو (322- 384 م ) نوشت: انسان موجودی است سیاسی» و حکمای عالم اسلام به درستی گفتند: انسان موجودی است اجتماعی.

ابن خلدون د رکتابش: المقدمه کتاب العبر دیوان المبتدا و الخبر فی ایام العرب و العجم و البریر... راجع به وجود عصبیت یعنی همبستگی بالای حسی و عاطفی در قبایل ایلی و قبیله ای ساده دامپرور با تحسین و تمجید یاد می کند و ضعف این همبستگی در مناطق شهرنشین را مورد انتقاد قرار می دهد.

2- مرحله دست به کار شدن موسسات خیریه دینی و مذهبی به منظور عهده داری برخی از مسئولیت های مربوط به تامین و رفاه اجتماعی است که در میان دستگیری مستمندان و حمایت ضعفا بیش از هر چیز القا می گردید و هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان رواج دارد.

3- مسئله مسئولیت حکومتها و دولتها به میان آمد و چنین اقداماتی تابع ضوابط ، قوانین و مقرراتی گردید و دست اندرکاران چنین اموری بر پایه تاسیس سازمان های مختلف از آموزش های لازم بهره مند شدند.